نگاهی متفاوت به مرسدس بنز کلاس G و یونیماگ

ستارگان بی‌راهه

مجله ماشین در نظر دارد تا با همکاری کلوپ مرسدس بنز ایران که تنها کلوپ‌ خودرویی تحت نظارت کمپانی سازنده  است، مجموعه مطالبی با تمرکز بر محصولات کلاسیک و مدرن این برند تهیه کند که از نظر کلیت محتوی کاری جدید بوده، با نگاهی نو علاقمندان را با جزئیاتی که کمتر بدان‌ها پرداخته شده، آشنا کند. در گام اول به سراغ دو محصول شناخته شده و اصیل مرسدس بنز یعنی کلاس G و Unimog می‌رویم که بیشتر موفقیت و طولانی شدن دوره تولیدشان را مدیون عملکرد خیره کننده خود در مسیرهای صعب العبور هستند.

عکس: حسین نیک‌نفس

کهنه سربازان

تلاش‌های مرسدس برای ساخت خودروهایی با توانایی آفرود به دهه سی میلادی و پیش از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد. با این حال شاید اولین تجربه موفق این برند پرآوازه در این بخش از بازار در ابتدای دهه پنجاه میلادی محقق شد. یونیماگ به عنوان یک پروژه تماما آلمانی توسط مهندسان سابق دایملر-بنز و برای رفع نیاز مبرم آلمان به یک خودرو مناسب برای صنعت کشاورزی طراحی شد. نیاز شدید به پشتیبانی مالی

 و فنی سبب شد تا از 1951 دایملر-بنز تولید این کامیون متوسط را در دست بگیرد و از 1953 نیز نشان مرسدس بنز روی آن نصب شود. از آن دوران نمونه‌های متعددی از این خودرو در عین وفادار ماندن به اصول اولیه یونیماگ به عنوان یک خودروی دو دیفرانسیل و برای کاربری‌های متفاوتی از جمله امور خدماتی و صنایع زیرساخت، کشاورزی و امور نظامی عرضه شده‌اند. با این حال شاید بیشتر اعتبار و شهرت یونیماگ در عرصه جهانی مدیون توانایی‌های قابل توجه آفرود آن باشد که سبب شده تا چندین بار توسط متخصصان و علاقمندان، برترین خودروی آفرود جهان لقب گیرد.

مرسدس بنز G اما همانند یونیماگ، در ابتدا توسط مهندسانی بیرون از دایملر-بنز پدید آمد. عنوان شده است که شاه ایران در ابتدای دهه هفتاد میلادی  به این کمپانی پیشنهاد ساخت یک خودرو با توانایی آفرود بالا و راحتی سواری‌های مرسدس بنز را داد که به عنوان یک خودرو نظامی نیز کارایی لازم را داشته باشد

و به خدمت ارتش ایران نیز درآید. پروژه در 1972 به طور مشترک توسط دایملر-بنز و گروه اتریشی اشتایر-پوخ آغاز شد و مهندسان آلمانی وظیفه طراحی و آزمایش محصول و اتریشی‌ها نیز وظیفه ساخت و برپایی خط تولید را برعهده گرفتند. در نهایت پس از آزمایش موفقیت آمیز پیش نمونه‌ها در صحرای آفریقا، نمونه نهایی در 1975 آماده شد و عرضه نمونه شهری آن نیز از 1979 آغاز شد. حضور در قوای نظامی کشورهای متعدد (از جمله ایران)، استفاده به عنوان خودروی پاپ و توانایی‌های شگفت انگیز کلاس G به عنوان یک خودرو آفرود سب شد تا اعتباری قابل توجه نصیب این محصول مرسدس بنز شود و با وجود به روز رسانی کلی، تا به امروز در خط تولید دوام بیاورد و حتی معرفی کلاس GL نیز نتوانست این پیرمرد خشن را بازنشسته کند.

یونیماگ در ایران

یونیماگ از تولد تا کنون در ایران حضوری نسبتا کمرنگ اما پیوسته را تجربه کرده است. برخلاف بیشتر نقاط جهان اما شهرت این خودرو در کشورمان بیشتر به عنوان خودروی خدماتی و برای نگهداری و تعمیرات تجهیزات ارگان‌های دولتی و نیمه دولتی مطرح بوده است و کمتر فرصت آن پیش آمده تا به این کامیون سبک به عنوان یک خودروی آفرود نگاه شود. تعداد قابل توجهی از یونیماگ‌هایی که به ایران وارد شدند نیز در اختیار نهادهای دولتی هستند و بیشتر نمونه‌های شخصی نیز زمانی همین نقش را ایفا کرده‌اند. نمونه مورد بحث ما مدل 1550L تولید سال 2002 است که جدیدترین یونیماگ شخصی کشورمان محسوب می شود.

قطعا بزرگترین مزیت و نقطه قوت یونیماگ نسبت به سایر خودروها، توانایی بی‌راهه نوردی و پیمایش مسیرهای صعب العبور است. این خودرو می‌تواند در چنین مسیرهایی تا دو تن بار را حمل کند، در حالی که سرنشینان آن نیز در آسایش کامل به سر می‌برند. علاوه بر این به گفته مالک در بیشتر سفرها، یونیماگ نقش ناجی سایر خودروهایی را ایفا می‌کند و حتی در یک مورد خاص در طول سه ساعت حدود بیست وسیله نقلیه را نجات داد. با این حال این خودرو به لطف وزن زیاد 4 الی 6.5 تنی خود، بدون استفاده از تایرهای خاص با پهنای زیاد، امکان تردد در مسیرهای شدیدا گلی و پوشیده از رمل را ندارد.

رانندگی با یونیماگ در معابر شهری نیز خالی از لطف نیست. در خیابان‌ها مردم با دیدن این هیولا متعجب و تا حدودی وحشت‌زده می‌شوند و حتی بعضا نگران جان خود و وسیله نقلیه‌شان هستند! در عین حال پس از رفع این نگرانی، معمولا نگاه پرسشگری نسبت به آن دارند چرا که بیشتر مردم ممکن است یونیماگ را با یک کامیون عادی و یا تجاری اشتباه بگیرند که نیازمند ارائه توضیحات از جانب مالک است. شاید اساسی‌ترین نقطه ضعف این خودرو در معابر اما حداکثر سرعت آن باشد که به 90 کیلومتر در ساعت محدود شده است، هرچند اعدادی بیش از این نیز وسیله نقلیه‌ای با این مشخصات منطقی به نظر نمی‌رسد.

یونیماگ به عنوان یک خودروی خاص و نسبتا کمیاب، در زمینه تعمیر و نگهداری دارای نکات عدیده‌ای است. با توجه به مشکلات ناشی از تحریم‌هایی که علیه کشورمان وضع شده و به لطف این نکته که یونیماگ در بسیاری از کشورها به عنوان خودروی نظامی

در حال خدمت است، تامین قطعات یدکی و خصوصا تزئینی این خودرو بسیار دشوار است. بیشتر این قطعات اما از طریق خودروهای از رده خارج شده و اوراقی تامین می‌شود.

به لطف یکسان بودن پیشرانه یونیماگ و کامیون مرسدس بنز 911 و این نکته که تنها تفاوت آن‌ها در سیستم توربودیزل یونیماگ است، تعمیر و تامین قطعات فنی پیشرانه این خودرو چندان دشوار نیست. در عین حال مجموعه گیربکس و دیفرانسیل منحصر به فرد یونیماگ که به نحوی برگ برنده این خودرو در عبور از مناطق صعب العبور است، نیازمند قطعات و دانش فنی کافی است که متاسفانه در ایران تنها از توان تعداد محدودی از تعمیرکاران برمی‌آید.

کلاس G در ایران

کلاس G از همان ابتدای عرضه در 1979 به ایران نیز وارد شد، هرچند جنگ تحمیلی و وضع تحریم‌های ظالمانه از طرف کشورهای غربی به تدریج سبب شد تا حضور آن در ایران برخلاف انتظار، کمرنگ‌ شود. بیشتر نمونه‌های قدیمی این خودرو به عنوان خودروی نظامی و ارگان‌های دولتی به ایران وارد شده، بعدها بسیاری از آن‌ها نیز به مردم عادی واگذار شدند و تعدادی نیز از همان ابتدا در کسوت خودروی شخصی به ایران رسیدند. علاوه بر این بیشتر نمونه‌های مدرن‌تر کلاس G برای استفاده در سفارتخانه‌ها به ایران رسیدند که تا به امروز بسیاری از آن‌ها نیز به مالکیت اشخاص درآمده‌اند. نمونه مورد نظر یک 230GE مدل 1991 است که توسط شرکت ستازه ایران نماینده رسمی مرسدس بنز در ایران، به همراه چهار نمونه دیگر وارد کشورمان شد.

سواری راحت و نرم کلاس G شاید نکته‌ای باشد که برای بیشتر آفرودسواران امری ناشناس و گنگ به نظر برسد. بیشتر خودروهای شاسی بلند با توانایی آفرود بالا، معمولا سواری خشک و خشنی دارند که در مسیرهای طولانی موجبات خستگی راننده و سرنشینان را فراهم می‌آورد. هندلینگ کلاس G در معابر شهری، جاده‌ها و بی‌راهه کم نظیر و استثنائی است، به طوری که حسی از اطمینان و قوت قلب را در راننده ایجاد می‌کند.

متاسفانه تعداد اندکی از کلاس G وارد ایران شده است و به همین دلیل، بازار قطعات یدکی فنی و تزئینی آن چندان مناسب نیست. این وضعیت خصوصا با کم بودن تعداد نمونه‌های اوراق شده نیز بغرنج‌تر شده است. نمونه مورد بحث ما به لطف سن نه چندان زیاد اما به گفته مالک تاکنون نیاز چندانی به قطعات یدکی نداشته است که خود نشان از کیفیت بالای ساخت این محصول دارد. با این حال مالک تلاش کرده است تا با تهیه قطعات از خارج از ایران و انبار کردن، نیازهای آتی خود را برطرف نماید. قطعا چنین کاری ممکن است با توجه به هزینه زیاد برای بسیاری از علاقمندان به صرفه نباشد.

رهگذران در نگاه اول معمولا با دیده‌ تردید به کلاس G نگاه می‌کنند. بیشتر مردم عادی شناخت چندانی نسبت به این خودرو ندارند و تنها با دیدن نشان ستاره مرسدس بنز است که هویت اصلی آن برایشان هویدا می‌شود. با این حال بیشتر علاقمندان و

متخصصان وادی آفرود، با کلاس G و توانایی‌های آن آشنایی کامل دارند. متاسفانه در کشورمان روند نه چندان جالب به روز رسانی کلاس G ‌های کلاسیک در سال‌های اخیر توسط مالکین بسیار زیادی مطرح شده است. بدین ترتیب که مالکین با تعویض قطعات تزئینی خودروی خودشان با قطعات نمونه‌های مدرن‌تر، سعی در فیس لیفت کلاس G خودشان دارند. این عمل با آن که شاید در ظاهر بسیار جذاب و نوآورانه به نظر برسد، اما خدشه شدیدی به اصالت خودرو وارد می‌کند و سبب می‌شود تا ناهمگونی جدی در وضعیت فنی و ظاهری خودرو ایجاد شود. در عین حال نصب نادرست قطعات نیز ممکن است آسیب‌هایی جدی به خودرو وارد کند.

در پایان لازم است تا از همکاری مالکین یونیماگ و کلاس G یعنی آقایان حداد و رضایی کمال قدردانی را به عمل آوریم.